Fryslân Fan:

Palingvisser Freerk

HEEG (NL) – De bekendste palingvisser en -roker van Friesland, dat is Freerk Visserman (zo heet ie echt) uit Heeg. De laatste der Mohikanen denken biologen, want de hoeveelheid jonge glasaal die ons land binnentrekt is de afgelopen twintig jaar stap voor stap tot een verontrustende vier procent gedaald. Tegelijk wordt veel volwassen paling gevangen waardoor maar weinig “iel”, Fries voor aal, de Sargassozee bij Mexico bereikt om zich daar te vermenigvuldigen.

Een ministerieel vangstverbod in oktober en november, als de beroepsvissers veel paling uit de meren zeven, het uitzetten van schieraal ten noorden van de Afsluitdijk, het aanpassen van dammen en dijken om de palingtrek te vergemakkelijken en harder optreden tegen stropers moeten soelaas bieden. Populatieherstel vergt minstens een generatie, voorspellen visserijbiologen.

Paling is een bedreigde diersoort en Freerk Visserman is een bedreigde menssoort.

Hij is zo zeldzaam dat hij al met één been in de wereld van cultuurhistorisch vermaak staat. Zo zien we Freerk toastjes met gerookte paling en leuke verhalen serveren op party’s in Friesland en vistochtjes maken op meren en poelen rondom zijn woonplaats. De palingbusiness, ooit groot in Heeg, kan haast op de werelderfgoedlijst.

Dank zij Freerk, de laatste palingvisser van Heeg, blijft een ambacht voor het nageslacht bewaard. Hij spant zich ook in om de palingstand weer op te voeren, want hij is natuurlijk niet zo gek dat hij zijn bron van inkomsten laat opdrogen.

Watersportcentrum Heeg: Palinghandel op Londen maakte plaats voor botenbouw en -verhuur

Heeg is één van de gezelligste watersportplaatsen van Friesland. Een dorp dat bruist van de activiteiten van talrijke watersportbedrijven, accommodatieverschaffers en organisatioren van feesten. Want dat kunnen ze in Heeg: een gezellige sfeer scheppen, voor jong én oud.
Eeuwenlang exporteerden vissers uit Heeg paling, ook wel aal genoemd, naar Londen. Daar, aan de Theems bij de Tower Bridge, hadden hun ca. 18,50 m lange zeilvoerende houten aken een vaste ligplaats om de nog levende paling aan de man te brengen. Iedere platbodem vervoerde 7.500 tot 10.000 kg aal in de met water gevulde middenbun.

Friese paling

Friese paling wordt — nog steeds — geboren in de Sargassozee (Bermuda), waar de larven opgroeien tot glasaal. In die levensfase zwemmen ze naar de Friese wateren om volwassen te worden.De palingstand in Friesland en omringende wateren liep snel terug door de aanleg van de Afsluitdijk in 1932. De tot dan zoute Zuiderzee werd door de aanleg van de polders Wieringermeer en die van de provincie Flevoland gehalveerd tot het huidige IJsselmeer. Het is nu het grootste zoetwaterreservoir en recreatiemeer van Nederland. Slechts één sluis met brug, die in de dijk bij Stavoren, scheidt Heeg van het IJsselmeer. De Elfstedenstad is slechts twee uurtjes varen van Heeg.

Dijken, sluizen en vijzels van gemalen en gebrek aan leefruimte deden de palingstand in Noord-Nederland sinds 1932 kelderen. Dat de Zuiderzee zoet werd hinderde de aal niet, want die leeft zowel in zout als zoet water.

Houtbouwmuseum De Helling

In 1938 kwam een einde aan de Heegemer palinghandel op Engeland. Nadat de laatste originele palingaak in 1945 de sloop ten prooi viel, leek een punt gezet achter de levendige scheepsbouw in Heeg. Maar plaatselijke enthousiastelingen hebben ervoor gezorgd dat hun nautisch cultureel erfgoed bewaard bleef. In het houtbouwmuseum De Helling aan It Eilân in Heeg werd een echte houten palingaak nagebouwd, geheel volgens traditie.

Gerookte paling: delicatesse

Heeg is het mekka voor liefhebbers van traditionele zeilschepen én gerookte paling. De aal heeft Friesland altijd weten te bereiken, ondanks dijkenbouw, inpolderingen en sluizen. En dus kan men in het dorp, direct aan het Heegermeer (gletsjerdal uit de ijstijd), nog steeds genieten van die zeldzame lekkernij.

Internationale watersport

De economische betekenis van de paling is voor Heeg nu bijna nul. De ruim 2.000 inwoners van de plaats zijn vandaag de dag vooral druk met botenbouw, -verhuur en -handel en goederenvervoer. Internationaal, dat nog steeds. In heel Europa zie je uit Heeg afkomstige zeil- en motorjachten, van klassiek tot modern, van staal en polyester.

Vakantietip: http://www.holidays-in-holland.nl/Elfsteden_Fiets/Elfsteden_plus_Elfmeren_omschrijving.html