Frysk is in drege taal – Fries is niet makkelijk
Door Albert Hendriks, 22 februari 2024
Frysk is in drege taal – Fries is niet makkelijk
WOLVEGA (NL) – Woensdag 21 februari 2024 was de Internationale Dag van de Moedertaal. Hoe die in de Nedersaksische Stellingwerven (Gouden Friese Wouden) gevierd is onbekend, maar in de Leeuwarder Courant met een taalquizje. Redacteur Albert Hendriks van Fries Nieuws werd erop geattendeerd door Facebookvriend Gerben Wijnja, leraar, windmolenkenner en schrijver over monumentale windkracht uit Bolsward.
De ‘Frysk’ handy multi purpose storage bag, in dit geval als cameratas van de redactie van Fries Nieuws aan boord van een sloep. Fries Nieuws is het online magazine over recreatie, toerisme, winkelen, uitgaan en bedrijven in Friesland en omgeving. Gouden Tips attenderen je op speciale aanbiedingen, evenementen, shows en acties. Foto: © Albert Hendriks, Friesland Holland Nieuwsdienst.
Hendriks: “Op zijn advies heb ik aan het vragenspel meegedaan en zag woorden die ik nog nooit gehoord of gelezen had. Van vijf van de elf Friese woorden — in Fryslân tellen ze nooit tot tien, maar altijd tot elf — wist ik niet de juiste betekenis. Een vette teleurstelling. Ik ben van geboorte weliswaar een Drent, maar veeltalig en in de Noordoostpolder, waar ik opgroeide, in ‘it Frysk’ onderwezen door Friestalige buren. Die hebben bepaalde woorden blijkbaar nooit gebruikt, anders had ik niet zoveel fout, toch? Het moet 70 jaar geleden in de polder altijd mooi weer zijn geweest, of ze hadden altijd de kachel aan, want ik heb ze nooit zien ‘rydboskje’ (rillen) bijvoorbeeld. Maar wel ‘himmelje’ (schoonmaken). Ik dacht met mijn vrij uitgebreide kennis van de Duitse taal dat ‘feralterearre’ verouderd zou betekenen, maar het staat voor ontdaan. En heeft u ooit een kok over een ‘ûne’ gehoord? Wel oen, maar ‘ûne’? Het is de oven, aldus de oplossing in de Leeuwarder Courant, een dag later.”
Memmetaal
“In contact met Hollanders komt mijn tweede ‘memmetaal’ ook geregeld aan de orde, maar dan heb je heel wat uit te leggen. Het begint al met ‘memmetaal’, dat niet de taal van een stel Amsterdamse memmen (borsten) is, maar de huistaal van je moeder. Maar heel raar is de gedachte ook weer niet. Ook zoiets: veel toeristen denken dat mensen die aan de Fûgelikkers in Workum wonen, voegenlikkers of zoiets zijn. Maar een ‘fûgelikker’ is een vogelakker of –weide”
Ark en harkje
“Kijk uit als je als gepensioneerde randstedeling, die net met stacaravan en al van de camping is geschoven, naarstig op zoek bent naar een woning en je voor een prikkie ‘ark’ aangeboden wordt. Het is Fries voor gereedschap! In dit verband is het ook goed om te weten dat ‘harkje’ voor luisteren staat. Mocht u het geklepper van uw vrouw de ooievaar zat zijn, zeg dan ‘Earrebarre, ik harkje net mear nei dy!” Als zij een echte Friezin is, heb je ‘spul’ (flinke ruzie). En ze gaat zeker niet meer voor je ‘itensiede’ (koken) en kun je de lokale maatijdbezorger ‘skilje’ (bellen).”
Meer info:
Meer foto’s:
