Frieslands highlight nummer één: koeien in de wei
Koe produceert bijna 10.000 liter melk per jaar
WOLVEGA (NL) – Wie ’s zomers door Friesland rijdt of vaart, ziet overal koeien in de wei lopen. En inwoners en toeristen zien ook dat het gras nergens lang is, uitgezonderd in en om de natuurgebieden. Een Friese koe eet per dag maar liefts 80 kilo gras! Maar weinigen weten hoe ‘de melkfabriek’ precies draait. Vandaar dit verhaal over koetjes en kalfjes.
Weidegang, grazen in de wei, bevordert het welzijn en de gezondheid van melkgevende koeien. In de wei kunnen koeien zich natuurlijk bewegen, kuddegedrag vertonen, spelen, onbeperkt grazen, in verschillende houdingen liggen en ze hebben er minder stress omdat er voer en ruimte genoeg is. De wei is meestal schoon, droog en biedt een verende ondergrond. Het rondlopen is goed voor de poten, klauwen en uiers van melkkoeien. De kans op uierontstekingen, op elkaars spenen trappen, gestoorde bewegingen, kreupelheid en klauwaandoeningen is lager dan bij koeien die altijd op stal staan. Foto’s: Albert Hendriks, Friesland Holland Nieuwsdienst.
Een koe geeft gemiddeld 25 tot 30 liter melk per dag gedurende een productieperiode van 4 tot 5 jaar. Er zijn melkveebedrijven waar het gemiddelde richting de 40 liter gaat (37 liter nu). Op een doorsnee Nederlands melkveebedrijf ligt de jaarproductie van een koe in 2020 op ruim 9230 kg (liter) melk per jaar, maar 10.000 kg is geen uitzondering. Voor 1 kilo kaas is 9 tot 10 liter melk nodig. In 1950 was de gemiddelde melkproductie 4110 kg. De jaarlijkse melkproductie is dus in 70 jaar tijd met 125% gestegen!
Koe steeds langer productief
Koeien in Nederland brengen gemiddeld 3,5 kalfjes ter wereld, goed voor een melkproductie van ca. 31.500 liter over verschillende periodes van melkgifte (lactatieperiodes). Door een combinatie van een langer productief leven en een hogere melkproductie stijgt de levensproductie per koe ieder jaar en daarmee ook hetr rendement. Een koe wordt gemiddeld op 5,5 tot 5,8 jarige leeftijd afgevoerd naar de slachterij, maar er zijn steeds meer boeren die gezonde en goed presterende koeien wel bijna tien jaar houden. Een koe geeft vanaf haar derde levensjaar melk.
Honderdtonners
In 1959 gaf een Nederlandse koe gedurende haar productieve leven voor het eerst 100.000 kg melk (100 ton!). In 2020 bereikten bijna 2500 melkkoeien deze mijlpaal. De melkveehouders Eelco en Afke Zandvliet in Langezwaag (tussen Heerenveen en Gorredijk) hebben een 15-jarige koe die al 150.000 kg melk op haar naam heeft staan!
Kalfjes
Om melk te kunnen geven, moet zij ieder jaar een kalfje ter wereld brengen. De bevruchting gebeurt niet rechtstreeks door een stier, maar door het kunstmatig inbrengen van het sperma van een stier (inseminatie). De draagtijd is negen maanden. De moederkoe en haar kalf zijn nooit lang samen. Het kalf wordt direct na de geboorte bij haar weggenomen en verder gevoed met kunstmelk. Een deel van de vrouwelijke kalfjes dient ter vervanging van de bestaande melkveestapel, de rest gaat naar kalvermesterijen voor de productie van kalfsvlees.
Robots
Klassieke melkveehouders melken hun koeien twee keer per dag met een tussenpauze van circa twaalf uur. Moderne melkveebedrijven zijn uitgerust met melkrobots. Dan bepaalt de koe zelf wanneer zij gemolken wordt. Koeien laten zich gemiddeld 2,5 tot 3 keer automatisch aansluiten op de machine. Hoe vaker een koe gemolken wordt, hoe meer melk zij geeft. De lactatie (melkgift) is verder sterk afhankelijk van het ras, de fokkerij, het graslandmanagement, het inkuilproces, het krachtvoer, de huisvesting en het klimaat, ook in de stal. Nederland telt ongeveer 1,7 miljoen melkkoeien en 1,3 miljoen aanstaande melkkoeien (jongvee).
Virusveilige vakanties:
www.anderhalvemetervakanties.com
Unieke zekerheden voor vakantiegangers met bestemming Friesland:
Friesland Holland Travel Service, de reisorganisatie van het bureau voor toerisme van Fryslân, biedt 15 unieke zekerheden in de Corona-periode:
www.frieslandfietsvakanties.com/informatie/de-reisorganisatie/
www.friesnieuws.nl/corona-voucher-met-sgr-garantie-bij-annulering-of-omboeking
www.anderhalvemetervakanties.com
Vakanties met SGR-Garantie van het bureau voor toerisme van Fryslân:
www.frieslandtravel.com
www.frieslandfietsvakanties.com
Vakantieland Friesland:
www.provinciefriesland.frl
Gratis abonnement op Fries Nieuws:
Kosteloos abonnement op wekelijkse nieuwsbrief over toerisme, recreatie en evenementen in Friesland: www.friesnieuws.nl/aanmelden-nieuwsbrief/
Weidegang, grazen in de wei, bevordert het welzijn en de gezondheid van melkgevende koeien. In de wei kunnen koeien zich natuurlijk bewegen, kuddegedrag vertonen, spelen, onbeperkt grazen, in verschillende houdingen liggen en ze hebben er minder stress omdat er voer en ruimte genoeg is. De wei is meestal schoon, droog en biedt een verende ondergrond. Het rondlopen is goed voor de poten, klauwen en uiers van melkkoeien. De kans op uierontstekingen, op elkaars spenen trappen, gestoorde bewegingen, kreupelheid en klauwaandoeningen is lager dan bij koeien die altijd op stal staan. Foto’s: Albert Hendriks, Friesland Holland Nieuwsdienst.
Wie door Friesland toert moet soms wel eens stoppen voor overstekende koeien, zoals ten noorden van Burdaard. Daar, in het noordoosten van Friesland, laat Maatschap Wierda twee keer per dag maar liefst 500 koeien over de Iedyk (tussen Burdaard en Dokkum, Elfstedenroute) om in de melkstal gemolken te worden. De firma heeft de beschikking over 300 hectare grasland. Foto’s: Albert Hendriks, Friesland Holland Nieuwsdienst.
