Expositie en lezing in Fries Landbouwmuseum. De uitvindingen van kunstenaar Abe Gerlsma
Publicatiedatum: 5 mei 2011
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.friesnieuws.nl
Expositie en lezing in Fries Landbouwmuseum
De uitvindingen van kunstenaar Abe Gerlsma
 |
|
De technisch tekenaar Abe Gerlsma.
|
EARNEWALD (NL) – Op woensdag 18 mei 2011 wordt er in het Frysk Lânboumuseum te Earnewâld een lezing met diapresentatie gehouden over de landbouwwerktuigen die Abe Gerlsma uit Franeker, als specialist landbouwwerktuigen bij de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst ontwikkeld heeft in de periode 1948 – 1981. De lezing wordt georganiseerd in het kader van de expositie Abe Gerlsma: Utfiner – Keunstner die momenteel in het museum staat. De aanvang is 20:00 uur.
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog heeft de mechanisering van de landbouw een grote vlucht genomen. Enerzijds ten gevolge van de krapper wordende arbeidsmarkt in de landbouw, anderzijds door de snel groeiende mogelijkheden om landbouwwerktuigen fabrieksmatig te kunnen produceren. Van regeringswege werd de Rijks-Landbouw-Voorlichtingsdienst (RLVD) in het leven geroepen om landbouwers (op afroep en gratis) voor te lichten over de mogelijkheden van mechanisering van hun bedrijf en de rationalisatie van de bedrijfsvoering.
In Friesland kwamen er consulentschappen in Drachten, Sneek en Leeuwarden. Naast de voorlichters waren er in elk gebied een aantal specialisten voor o.a. plantenziekten en de mechanisering aangesteld. Voor het noorden van Friesland werd in 1948 Abe Gerlsma uit Franeker als werktuigbouwkundige benoemd. Gerlsma had zich in de jaren na de oorlog reeds bezig gehouden met het construeren van onder andere een aardappel-looftrekmachine, waarmee hij in 1948 op een vergelijkende demonstratie in de Wieringermeer een aanmoedigingprijs van ƒ 2.000 heeft gekregen.
De voorlichtingsdienst maakte onder andere gebruik van ‘mechanisatie-proefbedrijven’ waar de aanwezige paarden vervangen werden door een trekker. Eén er van was het bedrijf van A.T. van der Ploeg te Ried (bij Franeker) waar gedurende 10 jaar achtereen in samenwerking met smid Sloots werktuigen voor paardentractie omgebouwd werden voor de trekker en verder werden uitgeprobeerd. Hier zijn ook de eerste kooiwielen in Friesland gemaakt en uitgeprobeerd.
Uniek voor Friesland was in 1963 de oprichting van de ‘Bildtse werkgroep’, officieel genaamd de ‘Commissie voor rationalisatie in de landbouw’ door Ir. C. Spithost, consulent van de RLVD te Leeuwarden. Leden van deze werkgroep waren een aantal akkerbouwers uit Het Bildt en de heer Gerlsma. Door deze werkgroep werd de reeds eerder genoemde aardappellooftrekker verder ontwikkeld en na een aantal jaren in productiegenomen door Landbouwmachinefabriek Bijlsma-Hercules te Franeker, later onder de naam Structural gemaakt door het bedrijf van Hendrik de Vries te Sint Annaparochie.
Andere ‘útfiningen’ en verbeteringen waren onder andere de beweegbare bodem van de Cramer automatische pootmachine en de Structural snarenbedpootmachine voor het poten van voorgekiemde pootaardappelen. Ook heeft Gerlsma zich bezig gehouden met het verbeteren van hooischudders en het organiseren van demonstraties en ploegwedstrijden. Hij was in 1953 één van de initiatiefnemers van de Trekkerbehendigheidswedstrijden om het kampioenschap van Friesland op de Voorstraat te Franeker.
 |
 |
|
Schilderij van Abe Gerlsma.
|
De expositie over Aber Gerlsma in het Fries Landbouwmuseum te Earnewâld.
|
Expositie
In het Frysk Lânboumuseum te Earnewâld is tot 28 augustus 2011 de expositie te zien over Abe Gerlsma met onder meer werktuigen die hij in de loop van de jaren ontwikkeld heeft. Ook is er uniek documentatiemateriaal te bekijken uit het archief Gerlsma.
Abe Gerlsma (92) is bekend geworden als kunstenaar met prachtige etsen en schilderijen die hij sinds 1943 gemaakt heeft. In het museum is een aparte ruimte ingericht met een overzichtstentoonstelling van deze etsen en schilderijen.
Lezing over 60 jaar aardappelteelt
Ter gelegenheid van de expositie wordt er op woensdag 18 mei 2011 in samenwerking met de Friese vereniging voor historische landbouw AFRON een lezing gehouden met een diapresentatie over bovengenoemde ‘útfiningen’ en verbeteringen van de heer Abe Gerlsma. Inleider Gerrit Herrema neemt de bezoekers mee door 60 jaar ontwikkelingen van de aardappelteelt in Friesland en de rol van Gerlsma daarin. Meer informatie kunt u vinden op de website www.frieslandbouwmuseum.nl en www.afron.nl Het museum is die avond geopend vanaf 19.00 uur, de lezing met diapresentatie begint om 20.00 uur. Entree 6,00. Vooraf opgeven is gewenst op: info@frieslandbouwmuseum.nl
