Ondanks miljoeneninvestering in Friese Turfroute, én gratis entree, géén groei
Achterwege laten van marketing nekt ooit zeer populaire vaarroute
APPELSCHA (NL) – Het zou volgens de provincie in 2019 veel drukker worden op de gratis toegankelijke Friese Turfroute, maar dat werd het niet, precies zoals sluis- en brugwachters het eind juli 2019 tegenover Fries Nieuws voorspelden. In 2018 voeren 879 boten door Zuid-Oost Friesland, in 2019 maar 12 meer: 891. Hoeveel jachtjes het hele rondje hebben gevaren is niet bekend. De boten worden niet getraceerd of geregistreerd. Veel pleziervaarders zijn lokale ‘heen-en-weer-vaarders’. Huurboten blijven weg uit Zuid-Oost-Friesland.
Een motorjacht uit het Friese Holdwerd passeert de brug en sluis Bovenstverlaat in de Turfroute bij Appelscha.
Sinds het begin van het vaarseizoen van 2017 wordt er op last van de provincie Fryslân geen tol meer geheven op de vaarweg, die door veendorpen en voormalige turfwingebieden en langs bossen en heidevelden voert. De marketing door de entreegeldheffende beheersorganisatie ‘De Nije Kompanjons’ werd toen ook meteen gestaakt, omdat die geen inkomsten meer had om de promotie te betalen. In betere tijden bevoeren jaarlijks ruim 3.000 boten de Turfroute.
Passages
De passages verschillen per toegangspoort. De sluiswachter van de Damsluis in Appelscha, aan de Drentse zijde, zag dit jaar 933 boten voorbijkomen, tegen 875 vorig jaar. In Gorredijk was sprake van een aanzienlijke daling van het aantal passages: 856 in 2019 tegen 908 in 2018. De brugwachter van Mildam bij Heerenveen liet 883 boten door, in 2018 855.
De cijfers komen van de provincie Fryslân. Ter vergelijking: de sluismeesters van de Johan Frisosluis in Stavoren, Elfstedenstad aan het IJsselmeer en het kanaal naar Heeg en Sneek, schutten in de zomer tussen 500 en 900 boten per dag!
Uit beeld
Zo druk het op de Friese meren is, zo rustig is het de laatste jaren op de Turfroute. De veenvaarten door en langs de natuurgebieden van de gemeenten Heerenveen, Ooststellingwerf (Oosterwolde) en Opsterland (Gorredijk, Beetsterzwaag) lijken helemaal uit de gratie bij de provincie. Die verbeterde de route voor vele miljoenen, maar stond vervolgens de Stichting De Nije Kompanjons niet meer toe entreegeld te heffen, nodig voor de promotie. De vrijwilligers uit Hemrik, Gorredijk, Oosterwolde, Appelscha en Oldeberkoop kapten er in 2017 demonstratief mee, omdat de provincie ook geen aparte subsidie voor de marketing wilde verstrekken. De gevraagde steun bedroeg maar een paar duizend euro. Ook de gemeenten, die aardig wat geld in de vaarroute hebben gestoken, laten inmiddels de boel de boel.
Lang wachten op boot
Sinds het wegvallen van de inzet van vrijwilligers, de “mienskip”, droogt de toestroom van pleziervaarders van de drukke Friese meren naar de groene Turfroute geleidelijk op. Jachtverhuurders ontraden zelfs hun gasten de route te bevaren. Die is vaak letterlijk groen door de weelderige groei van waterplanten en die kunnen de aandrijving en de koeling van de motor flink verstoren tot het uitvallen de aandrijving. De sluiswachter in Wijnjeterp, Nico Bleeker, schrijver van het boekje ‘Van boord op de Turfroute’, ziet de verloedering van de aandacht en de authenticiteit van de Turfroute al een paar jaar met lede ogen aan. Hij vindt, net als Albert Hendriks van het bureau voor toerisme Friesland Holland, dat de vijf eeuwen oude turfgeschiedenis van Zuid-Oost Friesland bewaard moet worden en zelfs UNESCO Werelderfgoedwaardig is.
Marketing
Volgens Bleeker, die de afgelopen zomer vaak uren moest wachten voordat hij boten in het vizier kreeg, kunnen je zeggen wat je wilt van “de oude heren” van De Nije Kompanjons, maar ook dit jaar is weer gebleken dat zij de marketing beter voorelkaar hadden dan de provincie en de gemeentelijke VVV’s nu. Zelfs in de toeristengids van Appelscha — de gemeente Ooststellingwerf is de subsidieverstrekker — vind je geen kaart van de Turfroute!
Het stopzetten van de promotie verklaart voor een deel de stilte op de Opsterlandse Compagnonsvaart. Ook het bureau voor toerisme Friesland Holland krijgt geen subsidie meer voor de promotie van de Turfroute op het internet en op buitenlandse watersportbeurzen. “Terwijl juist buitenlanders die sluisjes zo leuk vinden,” zegt directeur Albert Hendriks. “Tot de buitenlanders mag je ook de bootjesmensen uit de randstad en Brabant rekenen. Elke keer als ik ze tref, zijn ze heel enthousiast over “de expeditie”, want dat is het.”
Polderhoofdkanaal
Hoeveel boten tot nu toe het Polderhoofdkanaal tussen De Veenhoop en Nij Beets bevoeren, zegt de provincie nog niet te weten. De vaart, een belangrijke schakel tussen de Friese meren en de kanalen van Zuid-Oost Friesland en waarover continu veel gedoe is vanwege de vermeende aantasting van het waterroofkeverbestand, is toegankelijk voor boten die niet dieper steken dan 1,10 m. Een harde drempel in beide invaarten keert schepen met een grotere diepgang. De Turfroute is geschikt voor jachten met een diepgang tot 1,30 m, maar die kunnen dus niet via het Polderhoofdkanaal binnenkomen.
Meer informatie:
www.facebook.com/frieseturfroute/
Vakantieland Friesland:
www.provinciefriesland.frl
Fiets-, vaar- en wandelvakanties van het bureau voor toerisme:
www.frieslandtravel.com
www.frieslandfietsvakanties.com
www.boatcharterholland.nl
Friesland reisgidsen, magazines en routekaarten:
www.frieslandhollandwebshop.nl
Fries bureau voor toerisme:
www.frieslandholland.nl
Gratis abonnement op Fries Nieuws:
Kosteloos abonnement op wekelijkse nieuwsbrief over toerisme, recreatie en evenementen in Friesland: www.friesnieuws.nl/aanmelden-nieuwsbrief
Een motorjacht uit het Friese Holdwerd passeert de brug en sluis Bovenstverlaat in de Turfroute bij Appelscha.
De Friese Turfroute (kaart van het bureau voor toerisme Friesland Holland).
Sluiswachter Nico Bleeker in Wijnjeterp treurt om de teloorgang van de Turfroute.
De Turfroute leent zich heel goed voor een vaar- en fietsvakantie in het bosrijke deel van Friesland, de Friese Wouden. Appelscha is een ideale locatie om van boord te gaan en op de fiets te stappen voor tochten door het Nationaal Park Drents Friese Wold.
